ارزیابی عملکرد کششی تراکتورهای 800 itm و سپاهان 804 در عملیات شخم با گاوآهن برگردان دار

با رشد روزافزون جمعیت، محدودیت منابع آبی و سوخت های فسیلی و نیاز فزاینده به افزایش بازده تولید محصولات کشاورزی، اهمیت مکانیزه کردن کشاورزی به خصوص در کشورهای در حال توسعه ابعاد گسترده تری می یابد. هدف اولیه از به کارگیری تراکتورهای کشاورزی، به ویژه آن هایی که در محدوده ی توان متوسط به بالا قرار دارند، استفاده از توان مال بندی آن ها می باشد. از آن جا که در یک تراکتور بازده موتور و بازده سیستم انتقال توان تقریباً مقادیر ثابتی بوده و کم تر تحت تأثیر شرایط کاری تراکتور قرار می گیرند، هر گونه افزایش در بازده کل تراکتور از طریق افزایش در بازده کششی قابل حصول می باشد. بنابراین مهم ترین هدف در مورد تراکتورهای کشاورزی و به خصوص تراکتورهایی که در محدوده ی متوسط تا بالای توان قرار دارند، به کارگیری آن ها در حداکثر توان مال بندی (توان کششی) می باشد. در این تحقیق، عملکرد مزرعه ای تراکتورهای 800 itm محصول تولیدی شرکت تراکتورسازی ایران-تبریز و سپاهان 804 محصول وارداتی شرکت تراکتورسازی سپاهان که هر دو از تراکتورهای با توان متوسط (به ترتیب 82 و 80 اسب بخار) می باشند، در اجرای شخم با یک گاوآهن برگردان دار مسی فرگوسن سه خیشه مورد مطالعه قرار گرفت. اهداف انجام این پروژه عبارت بودند از: 1) ارزیابی و مقایسه ی بازده توان تولیدی، بازده کششی، مصرف سوخت و مصرف ویژه سوخت تحت تأثیر نوع تراکتور و سنگین کردن تایرها و 2) ارزیابی و مقایسه ی عملکرد کششی تراکتورها در دو حالت 2wd و 4wd برای سطوح مختلف نیروی کششی در اجرای شخم متوسط و عمیق. آزمایش ها به صورت اسپلیت – فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شدند. تیمارها شامل دو نوع تراکتور به عنوان عامل اصلی و تعداد اکسل محرک در دو وضعیت 2wd و 4wd، بار محوری در دو سطح بار محوری استاندارد و سنگین شده با وزنه و عمق شخم در دو سطح متوسط و عمیق به عنوان عوامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که تراکتورهای مورد مطالعه از نظر تولید کشش تفاوت معنی داری با هم نداشتند، ولی تراکتور سپاهان 804 دچار لغزش بیشتری (به طور میانگین 16 درصد) نسبت به تراکتور 800 itm بود. میانگین مصرف سوخت تراکتور سپاهان 804 ، 14 درصد کمتر از تراکتور 800 itm بود، اما در مورد مقادیر مصرف ویژه سوخت که اعتبار بیشتری در مقایسه ی عملکرد مصرف سوخت دارد، اختلاف معنی داری بین دو تراکتور مشاهده نشد. با وجود این که میانگین بازده کششی تراکتورitm 800، 6/5 درصد بیشتر از تراکتور سپاهان 804 بود، اختلاف معنی داری بین بازده توان تولیدی دو تراکتور مشاهده نشد. بالاست کردن به طور میانگین 5/8 درصد لغزش را کاهش داد و باعث افزایش 6 درصدی در مقادیر کشش تولیدی شد. آن چه در این تحقیق در رابطه با بالاست حائز اهمیت بود، کاهش 5/8 درصدی میانگین مصرف سوخت بود که لزوم اعمال بالاست مناسب در اجرای عملیات خاک ورزی و بویژه در شخم های عمیق تر را می رساند. محرک نمودن چهار چرخ باعث کاهش چشمگیر میانگین لغزش (52 درصد) و افزایش میانگین کشش تولیدی (5/17 درصد) شد. محرک نمودن اکسل جلو همچنین باعث افزایش میانگین بازده کششی به میزان 2/19 درصد شد. افزایش عمق شخم از 20 به 30 سانتی متر، با وجود این که باعث افزایش 60 درصدی در کشش تولیدی شد، افزایش 49 درصدی در میانگین لغزش را نیز در پی داشت، به طوری که تأثیر همزمان این دو عامل باعث عدم تغییر محسوس در بازده کششی بین دو حالت عمق شخم گردید. هم چنین افزایش عمق شخم میانگین مصرف سوخت و مصرف ویژه سوخت را به ترتیب 20 و 33 درصد افزایش داد. اثر متقابل تعداد اکسل محرک و عمق شخم نشان داد که با افزایش عمق شخم تأثیر محرک نمودن چهار چرخ بر افزایش میانگین بازده کششی و بازده توان تولیدی بیشتر بود. این تأثیر بیشتر ناشی از دو عامل است: 1)محرک نمودن چرخ های جلو در شخم عمیق باعث کاهش بیشتر مقادیر لغزش نسبت به شخم متوسط می شود و 2) به دلیل افزایش ظرفیت تولید کشش چرخ های محرک عقبی ناشی از حرکت بر روی خاک متراکم تر، کشش تولیدی در شخم عمیق نسبت به حالت دو چرخ محرک بیشتر است. در حالی که کشش تولیدی در شخم متوسط برای حالت های دو چرخ و چهار چرخ محرک اختلاف معنی داری نشان نداد.